Οπή της ωχράς κηλίδας
Το μάτι είναι σαν τη φωτογραφική μηχανή. Έχει το φακό και ένα άνοιγμα εμπρός που βοηθούν στην εστίαση των αντικειμένων στον αμφιβληστροειδή. Ο αμφιβληστροειδής είναι μια λεπτή μεμβράνη που είναι ευαίσθητη στο φως, όπως το φιλμ στη φωτογραφική μηχανή. Η ωχρά βρίσκεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς, εκεί όπου εστιάζεται το φως. Είναι υπεύθυνη γι’ αυτά που βλέπουμε ακριβώς μπροστά μας, για δραστηριότητες όπως γράψιμο και διάβασμα και για την αντίληψη των χρωμάτων. Ο υπόλοιπος αμφιβληστροειδής μας δίνει την περιφερική όραση.
Η κοιλότητα μπροστά από τον αμφιβληστροειδή είναι γεμάτη με μια διαφανή ουσία σα ζελέ που λέγεται υαλοειδές. Στη γέννηση και στη νεαρή ηλικία το υαλοειδές έχει συμπαγή και ομοιόμορφη δομή αλλά με τα χρόνια αρχίζει να συρρικνώνεται και να υγροποιείται με αποτέλεσμα τελικά να ξεκολλά από τον αμφιβληστροειδή. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται “οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς”. Μπορεί να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως μυγάκια αλλά χωρίς περαιτέρω συνέπειες. Σε ορισμένα άτομα όμως, κατά την οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς, στα σημεία που το υαλοειδές είναι πιο στερεά συνδεδεμένο με τον αμφιβληστροειδή ή σε περιοχές αδυναμίας του αμφιβληστροειδούς μπορεί να δημιουργηθεί μια τρύπα. Εάν αυτό συμβεί στην κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, την ωχρά, τότε έχουμε το σχηματισμό της “οπής ωχράς”. Υγρό υαλοειδές μπορεί τότε να περάσει μέσα από την τρύπα και να προκαλέσει τοπική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Στα πρώιμα στάδια της νόσου η κεντρική όραση μπορεί να είναι θολή ή παραμορφωμένη και τα αντικείμενα έχουν περίεργο σχήμα και μέγεθος. Αυτό συνήθως συμβαίνει σταδιακά μέσα σε μήνες. Η ωχρά είναι το μέρος του ματιού που σας επιτρέπει να βλέπετε λεπτομέρειες και στα προχωρημένα στάδια της νόσου θα έχετε συχνά μια σκοτεινή περιοχή στο κέντρο της όρασής σας. Αυτό κάνει δύσκολες δραστηριότητες όπως διάβασμα, γράψιμο και την αναγνώριση μικρών αντικειμένων και προσώπων. Σε μερικές περιπτώσεις, στα αρχικά στάδια της νόσου, μπορεί να ανασταλεί ή εξέλιξή της και η όραση να βελτιωθεί. Δεν είναι επώδυνη και δεν οδηγεί ποτέ σε τύφλωση γιατί επηρεάζει μόνο την κεντρική όραση. Η περιφερική όραση μένει αναλλοίωτη. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι ασθενείς με οπή ωχράς έχουν αρκετή όραση για να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους και να κινούνται στο χώρο με σχετική άνεση. Σπάνια μπορεί να εμφανισθεί και στο άλλο μάτι.
Εάν νομίζετε ότι έχετε συμπτώματα της νόσου θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν οφθαλμίατρο. Πρώτα θα μετρηθεί η όραση και στα 2 μάτια. Μετά θα μπουν σταγόνες στα μάτια σας για να μεγαλώσει η κόρη και να μπορούν να εξετασθούν. Θα πρέπει να περιμένετε περίπου μισή ώρα για να δράσουν οι σταγόνες. Θα έχετε θολή όραση για λίγες ώρες μετά και θα είστε πολύ ευαίσθητοι στο φως, γι’ αυτό και δε θα πρέπει να οδηγήσετε μετά την εξέταση. Κατόπιν ένας ειδικός φακός επαφής θα τοποθετηθεί στο μάτι για την εξέταση του αμφιβληστροειδούς και της ωχράς. Ο γιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να κάνετε μια φλουοροαγγειογραφία (ένεση χρωστικής στο χέρι και λήψη φωτογραφιών του βυθού του ματιού) ή μια εξέταση OCT (λήψη τομογραφικών εικόνων της ωχράς με τη χρήση φωτός) για καλύτερη εκτίμηση της οπής και των αιτίων της (τραύμα, υψηλή μυωπία κλπ).
Ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης της οπής της ωχράς είναι μια εξειδικευμένη χειρουργική επέμβαση που λέγεται “υαλοειδεκτομή” και η οποία μπορεί να βελτιώσει την όραση. Η επέμβαση γίνεται με τοπική ή γενική αναισθησία μετά από συζήτηση με το γιατρό σας και διαρκεί περίπου 1–1,5 ώρα. Τα εργαλεία μπαίνουν στο μάτι μέσα από 3 μικροσκοπικές τρύπες που γίνονται στο άσπρο του ματιού (σκληρό). Το υαλοειδές αφαιρείται από το μάτι και κυρίως από την περιοχή της ωχράς χαλαρώνοντας κάθε έλξη σε αυτή. Κατά τη διάρκεια της εγχείρησης το υγρό που αφαιρείται από το μάτι αντικαθίσταται από ένα ειδικά κατασκευασμένο φυσιολογικό ορό, ώστε μετά την επέμβαση το μάτι να λειτουργεί κανονικά χωρίς το υαλοειδές. Στο τέλος του χειρουργείου τοποθετείται αέριο μέσα στο μάτι για να πιέζει τον αμφιβληστροειδή και να βοηθήσει στο κλείσιμο της οπής, και οι τρύπες κλείνουν χωρίς ράμματα. Για να είναι το αέριο και η εγχείρηση αποτελεσματικά ο ασθενής θα πρέπει να κρατά το κεφάλι του με το πρόσωπο παράλληλο με το έδαφος για χρονική περίοδο 7–10 μέρες μετά την επέμβαση, για 50 λεπτά κάθε ώρα (10 λεπτά διάλειμμα). Η θέση του κεφαλιού είναι πολύ σημαντική για την επιτυχία της εγχείρησης και πρέπει να τηρείται με συνέπεια. Θα μπορείτε να τρώτε ή να πηγαίνετε στην τουαλέτα χωρίς προβλήματα. Η όραση θα είναι θολή αμέσως μετά την επέμβαση και θα βελτιώνεται καθώς το αέριο θα απορροφάται μέχρι να αντικατασταθεί εντελώς από υγρό, μέσα σε 4–8 εβδομάδες ανάλογα με το αέριο που χρησιμοποιήθηκε. Όσο έχετε αέριο στο μάτι σας απαγορεύεται να πετάξετε με αεροπλάνο. Και να είστε σίγουροι ότι ο γιατρός σας δε βγάζει το μάτι σας έξω για να το χειρουργήσει. Σε ποσοστό περίπου 90% η οπή κλείνει με μια εγχείρηση και η όραση βελτιώνεται αλλά η βελτίωση ποικίλει από άτομο σε άτομο. Στις περιπτώσεις που η οπή δε θα κλείσει τότε μπορεί να επαναληφθεί η υαλοειδεκτομή με σημαντικά ποσοστά επιτυχίας. Ένας πολύ μικρός αριθμός ασθενών μπορεί να εμφανίσει υποτροπή (άνοιγμα) της οπής μερικά χρόνια μετά το χειρουργείο οπότε και θα χρειαστεί επανεπέμβαση. Η υαλοειδεκτομή μπορεί σπάνια να προκαλέσει αποκόλληση αμφιβληστροειδούς για την οποία θα χρειαστούν 1 ή περισσότερες περαιτέρω επεμβάσεις. Μπορεί επίσης να επιταχύνει το σχηματισμό καταρράκτη. Εάν έχετε οποιαδήποτε απορία σχετικά με την πάθηση σας ή την αντιμετώπισή της τότε μη διστάσετε να ρωτήσετε το γιατρό σας ο οποίος θα το συζητήσει λεπτομερώς μαζί σας. |