Γλαύκωμα​

Το γλαύκωμα είναι μια ομάδα ασθενειών που προκαλούν βλάβη στην κεφαλή του οπτικού νεύρου στο σημείο της εξόδου του από το μάτι. Το οπτικό νεύρο μεταφέρει τις πληροφορίες από τον αμφιβληστροειδή, τη φωτοευαίσθητη μεμβράνη του ματιού, στον εγκέφαλο όπου γίνεται αντιληπτή η εικόνα.

Το μάτι πρέπει να έχει μια συγκεκριμένη πίεση στο εσωτερικό του ώστε να μπορεί να λειτουργεί φυσιολογικά. Σε μερικά άτομα, η βλάβη προκαλείται από αυξημένη πίεση στο μάτι. Σε άλλα, παρότι η πίεση είναι φυσιολογική, η βλάβη προκαλείται από αδυναμία του οπτικού νεύρου. Στις περισσότερες περιπτώσεις συνυπάρχουν και οι δύο παράγοντες. Η ενδοφθάλμια πίεση είναι ανεξάρτητη από την αρτηριακή πίεση του αίματος. 

Κύτταρα που βρίσκονται πίσω από την ίριδα του ματιού παράγουν ένα υγρό που λέγεται υδατοειδές. Το υδατοειδές περνά μέσα από ένα άνοιγμα στο κέντρο της ίριδας που λέγεται κόρη στο εμπρός μέρος του ματιού, για να απομακρυνθεί από το μάτι μέσω μικροσκοπικών καναλιών που βρίσκονται στη γωνία μεταξύ του κερατοειδή στο εμπρός μέρος του ματιού και της ίριδας, ώστε να ξαναγυρίσει στην κυκλοφορία του αίματος. Φυσιολογικά, όσο υδατοειδές παράγεται τόσο παροχετεύεται, αλλά αν υπάρχει πρόβλημα στην παροχέτευση ή αν παράγεται περισσότερο υδατοειδές από όσο μπορεί να απομακρυνθεί τότε έχουμε αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Το υδατοειδές υγρό δεν έχει καμιά σχέση με τα δάκρυα.

Η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση προκαλεί βλάβη στο οπτικό νεύρο. Το μέγεθος της βλάβης εξαρτάται από το ύψος της ενδοφθάλμιας πίεσης, τη διάρκειά της και κατά πόσο συνυπάρχει μειωμένη αιματική παροχή ή αδυναμία του οπτικού νεύρου. Πολύ μεγάλη και απότομη αύξηση της πίεσης θα προκαλέσει άμεση βλάβη του οπτικού νεύρου. Μικρότερη αύξηση της πίεσης θα προκαλέσει βλάβη με πιο αργούς ρυθμούς και η όραση θα ελαττώνεται σταδιακά αν δεν αντιμετωπισθεί. 

Υπάρχουν 4 κύριοι τύποι γλαυκώματος:

• Το πιο κοινό είναι το χρόνιο απλό γλαύκωμα στο οποίο παρεμποδίζεται η παροχέτευση του υδατοειδούς υγρού. Η πίεση αυξάνεται αργά χωρίς πόνο και το οπτικό πεδίο του ματιού χειροτερεύει σταδιακά.
• Το οξύ γλαύκωμα είναι πιο σπάνιο. Συμβαίνει όταν έχουμε μια απότομη αύξηση της πίεσης του ματιού λόγω στενής γωνίας η οποία εμποδίζει το υδατοειδές να βγει από το μάτι. Είναι πολύ επώδυνο και προκαλεί γρήγορη και μόνιμη βλάβη στην όραση αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα.
• Το δευτεροπαθές γλαύκωμα οφείλεται σε άλλες παθήσεις του ματιού.
• Το συγγενές γλαύκωμα παρατηρείται σε μωρά και προκαλείται από ανωμαλίες στην ανάπτυξη του ματιού.

Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης γλαυκώματος είναι:

• Η ηλικία (παρατηρείται στο 1% των ατόμων πάνω από τα 40 και στο 5% των ατόμων πάνω από τα 65).
• Η φυλή (παρατηρείται πιο συχνά, εμφανίζεται νωρίτερα και σε σοβαρότερη μορφή σε ανθρώπους από την Αφρική και γι’ αυτό θα πρέπει να κάνετε τακτικούς ελέγχους).
• Το οικογενειακό ιστορικό (αν έχετε κάποιον κοντινό συγγενή με γλαύκωμα θα πρέπει να κάνετε τακτικούς ελέγχους και να συμβουλέψετε και τους συγγενείς σας να κάνουν το ίδιο, και ιδιαίτερα αν είστε πάνω από 40 θα πρέπει να εξετάζεστε κάθε 1–2 χρόνια).
• Ο διαβήτης. 
  

---

Ο κίνδυνος στο χρόνιο απλό γλαύκωμα είναι ότι το μάτι σας φαίνεται απολύτως υγιές. Δεν υπάρχει πόνος και η όραση φαίνεται φυσιολογική αν και έχει αρχίσει να υφίσταται βλάβη. Η αρχική απώλεια στο οπτικό πεδίο έχει συνήθως το σχήμα τόξου που εντοπίζεται λίγο πάνω ή κάτω από το κέντρο της όρασης. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία τότε η βλάβη αυτή σταδιακά θα απλωθεί μέχρι να αφήσει μόνο την κεντρική όραση η οποία λέγεται «όραση τούνελ» με πλήρη απώλεια της όρασης στα τελευταία στάδια της πάθησης. Επειδή το γλαύκωμα είναι πολύ πιο συχνό μετά τα 40 θα πρέπει να ελέγχεστε κάθε 1–2 χρόνια με μέτρηση της πίεσης, εξέταση του οπτικού νεύρου με το μικροσκόπιο και εξέταση οπτικών πεδίων.

Το χρόνιο απλό γλαύκωμα θεραπεύεται με μείωση της πίεσης στο μάτι. Αυτό επιτυγχάνεται στην αρχή με ενστάλαξη σταγόνων οι οποίες μειώνουν την παραγωγή του υδατοειδούς υγρού ή αυξάνουν την απομάκρυνσή του. Εάν αυτό δεν αποδώσει τότε θα χρειαστεί χειρουργείο. Αν και η όραση που έχει ήδη καταστραφεί δεν επανέρχεται, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να ελαχιστοποιήσει τη βλάβη και να διατηρήσει καλή όραση. 

Στο οξύ γλαύκωμα ή γλαύκωμα κλειστής γωνίας η πίεση στο μάτι αυξάνει απότομα. Αυτό συμβαίνει λόγω στενής γωνίας η οποία εμποδίζει το υδατοειδές να βγει από το μάτι. Η απότομη αύξηση της πίεσης είναι πολύ επώδυνη. Το μάτι είναι κόκκινο, η όραση μειώνεται, υπάρχουν ναυτία και εμετοί. Μερικές φορές μπορεί να έχετε ήπιες προσβολές υψηλής πίεσης, κυρίως τα βράδια, με θολερότητα, χρωματιστούς δακτυλίους γύρω από τα φώτα και κάποια ενόχληση.

Στην οξεία κρίση θα πρέπει να πάτε στο νοσοκομείο αμέσως ώστε να αντιμετωπισθούν ο πόνος και η υψηλή πίεση με φάρμακα. Αυτό συνήθως επιτυγχάνεται μέσα σε λίγες ώρες και η όραση επανέρχεται. Τότε ο γιατρός σας θα σας συμβουλέψει να κάνετε μια μικρή τρύπα στην ίριδα και των 2 ματιών με laser ώστε να αποφευχθεί παρόμοια κρίση στο μέλλον. Η επέμβαση δεν είναι επώδυνη. Εάν αφεθεί το οξύ γλαύκωμα χωρίς θεραπεία τότε η όραση μπορεί να υποστεί μεγάλη και μη αναστρέψιμη ζημιά. Μπορείτε να οδηγείτε αν η ζημιά στα περιφερικά οπτικά πεδία δεν είναι προχωρημένη.

Εάν έχετε οποιαδήποτε απορία σχετικά με την πάθηση σας ή την αντιμετώπισή της τότε μη διστάσετε να ρωτήσετε το γιατρό σας ο οποίος θα το συζητήσει λεπτομερώς μαζί σας.

---